Katı yakıtlı kazanlar genel hatlarıyla kömürlü kazan olarak da bilinir. Yakıt cinsinin rahat bulunmasından ötürü sıkça tercih edilen katı yakıt kazanları, çoğu zaman doğalgazın bulunmadığı yerlerde kullanılır. Sobanın tek bir yeri ısıtması problemi ile öteki odaların soğuk kalması, katı yakıt kazanının kullanılma oranını arttırmaktadır. Katı yakıt kazanı, kömür benzer biçimde kalori kıymeti yüksek ve bununla birlikte kullanım açısından ekonomik olan yakıtlar ile çalışır. Şartlara müsait seçilmesi ve doğru halde döşenmiş bir tesisatla kullanılması en çok verimlerle güzel bir ısıtma sağlanır. Katı yakıt kazanının iç ızgaraları, çoğu zaman font döküm malzemeden yapılır. Böylelikle aşırı ısınma kararı aşınma, minimuma indirgenmiş olur. Tasarım ve imalat teknolojisi yardımıyla oldukca sessiz ve bereketli çalışır.Katı yakıt kazanı, otomatik dijital analog test sistemi ile yanma haznesi içinde ehil oranda yakıtın yanması sağlanır. Ayrıca sıcaklık yalıtımı oldukca iyi tasarlanmıştır. Katı yakıt kazanlarının otomatik yüklemeli olanları “kömür, pirina, ceviz kabuğu ve kozalak” benzer biçimde maddeler ile yakılabilir. Elle yüklemeleri olanlarında ise katı yakıt boyutunun o denli minik olması beklenmez. Hem kömür bununla birlikte odun rahatça yakılabilir.Kömür ve odun benzer biçimde karbon miktarı yüksek katı yakıtlar sanayisinde çalışan kazanlar, kalorifer ve buharlı ısıtma sistemleri için tercih edilmektedir.
Bu sistemlerde kullanılan katı yakıt kazanı yakıt cinsinin rahat bir halde bulunmuş olduğu ve alternatiflerin yer almadığı noktalarda tercih edilmektedir. Sobaya benzer bir yapı sağlamasına karşın çoğu zaman kalorifer tesisatını çalışır hale getirdiğinden ötürü merkezi sistem benzer biçimde noktalarda kullanması sık görülür. Yapılarda merkezi sistem kalorifer kullanması için tercih edilmekte olan katı yakıt kazanı bilhassa kömür benzer biçimde yüksek kalori meydana getiren yakıtlar yardımıyla daha bereketli bir ısıtma gerçekleştirir. Bu sistemlerdeki kazan parçası çoğu zaman döküm araç-gereç ile üretilir. Aşırı ısınma cevabında hasar oluşmadan uzun seneler kullanım oluşturabilir. İyi bir sıcaklık yalıtımı oluşturduğundan ötürü içeride bulunan sıcaklık yardımıyla su tesisatında ısıtma sağlar ve taşınan su yardımıyla de ısıtma sistemi oluşturur.Kalorifer yada buharlı kazan uygulamaları için kullanılan katı yakıtlı sistemlerde en önce kazan içinde ateşlenmenin gerçekleştirilmesi gerekir. Yakıt ve yakıtı tutuşturacak halde tercih edilen malzemeler ile ateşleme gerçekleştirilir. Bu nedenle kazan sistemleri bir ocak bölümü bulundurur. Ocak bölümü içinde ateş yakıldıktan sonrasında devamlı bir halde desteklenen bu ateş aralıklar ile tekrar yakıt ile beslenir. Özellikle kış mevsimlerinde 24 saat süresince etken şekilde yanmaya idame eden kazan, tübüler sistem yardımıyla ısıyı suya aktarır ve su ısınır. Isınan su kolektörlerden ve pompalardan geçerek binaya ulaşır. Ulaşan su yardımıyla de devridaim işi gerçekleştirilerek radyatörlerden sıcak su geçişi sağlanır ve sıcaklık yapı içine aktarılır. Bu emek verme sistemi esnasında kazan muayyen bir ısı derecesine getirilerek tazyik ölçümü ve ısı ölçümü ile stabil bir emek verme sağlayabilir.Katı yakıt ile çalışmakta olan kazan sistemleri birtakım temel avantajlar sağlamaktadır. Öncelikli olarak merkezi sistem kalorifer kullanması için tercih edildikleri için ısıtma işlemi oldukca daha bereketli bir halde gerçekleştirilebilir. Yani bu sistemler hem süratli bununla birlikte bereketli bir ısıtma sağlar. Günümüzde değişik markalar tarafınca tasavvur ve araç-gereç mevzusunda uygar ve teknolojik imkanlar sunulmaktadır. Her yapının boyutlarına ve gereksinimlerine müsait bir halde doğru boyutlarda hazne elde eden kazan ürünleri temin edilebilir. Yalıtım ve koruma benzer biçimde aşamalar yardımıyla oldukça yüksek bir enerji tasarrufu sağlanırken, rahat bir halde kullanım gerçekleştirilebilir. Bakım ve temizlik işlemleri oldukca rahat meydana gelen kazanlarda kullanım esnasında oldukça yüksek bir emniyet elde edilmektedir.
Katı Yakıt Nerelerde Kullanılır ?
Kat kaloriferi tanımı ile anlatılmak istenen genel anlamda dairelerin, villaların, sair mesken ve işyerlerinin, özetlemek gerekirse doğalgazın hemen hemen ulaşmadığı yerlerin ısınma gereksinimlerini karşılamaya yönelik kullanılan sistemler olsa da bizler kat kaloriferini doğalgazlı ısıtma cihazları (yoğuşmalı kombiler) ve elektrikli kombiler de dahil olmak suretiyle ele alıp birazcık daha geniş bir perspektiften inceleyeceğiz. Yazı arasında ilgilendiğiniz parçaya atlamak için sayfa içeriğini kullanabilirsiniz.Villa ve/yada minik kullanım alanlı binaların ısınma ihtiyacını gideren sistemlerdir. Kat kaloriferi sistemi, daire yada villa bazında ısınan suyun borular aracılığı ile radyatörlere ulaştırılması ve sıcaklık aktarımı yardımıyla ortamın ısıtılması prensibine dayanır. Kat kaloriferi, tek kazanla fiyat, verim ve yaşam değerlendirilmesinde avantaj sağlar. Doğalgaz yada sıvı yakıtla da çalışabilen kat kaloriferleri, kazan + boyler + otomatik test sisteminden oluşan ısıtma sistemleri, ısıtma ve kullanım sıcak suyu beraber üretebilir. Kullanım sıcak suyu istenmemesi niteliğinde ancak ısıtma amaçlı kullanım imkanı da sağlamaktadır. Yer tipi kat kalorifer kazanları çelik yada döküm malzemeden yapım edilebilir. Cebri brülörlü ve atmosferik brülörlü yapım edilmiş tipleri mevcuttur. Kombiler ile dairelemize yaptığımız tesisatlar da aslına bakarsak kat kaloriferidir. Kat kaloriferi tanımı, fazlaca eskiden beri mazotlu, fuel-oil ve katı yakıtlı kazanlar için kullanıla geldiğinden genel anlamda kullanıcılar bu tarz şeyleri anlamaktadır ama evimize kombiler ile meydana getirilen da bir kat kaloriferidir.Yer tipi kat kalorifer kazanlarında doğrudan alevle karşılaşan yanma hücresinin saç kalınlığının uygun (ortalama 3-4 mm) olması ve yanma hücresinin arkası ile etrafında su bulunması; verimi arttıran bir unsur olduğu benzer biçimde kullanılan saç malzemenin fazlaca büyük sıcaklık farklılıkları ile karşılaşmaması sebebiyle araç-gereç yorulmasına karşı da fazlaca mukavim olmasını ve bundan dolayı uzun ömürlü olmasını sağlamaktadır. Kat kaloriferleri, hususi dizaynı ile kondenzasyona, kapalı genleşme kaynağı ile kireçlenmeye karşı korunmalıdır. Kaplama sacı eloktrostatik fırınlanmış toz boya ile boyandığında dış atmosferik tesirlere dayanıklı olmaktadır. Türbülatörler paslanmaz çelikten yapım edilmelidir. Cebri Brülörlü yanma sistemlerinde gaz (yakıt) ve hava miktarını ayarlamak mümkündür. Hava miktarını gaz ihtiyacına bakılırsa ayarlayabilmek imkanı optimum yanma ve yüksek yanma kalitesi; dolayısıyla da yüksek verim sağlanmasında en büyük etkenlerden biridir. Bu sayede işletme verimi yüksektir.
Kazan üstündeki otomasyona ilaveten opsiyonel olarak sisteme monte edilebilen test paneliyle; vakit, ortam sıcaklığı ve kullanım suyu sıcaklığı, donma emniyeti, gece yada istenen vakit aralığında düşük ısı benzer biçimde otomatik test imkanı vardır. Özellikle kazanı ayrı bir katta planlanan villalarda ve müstakil yapılarda ortam sıcaklığının, kullanım suyu sıcaklığının durağan kalması, düşük ısı zamanları ile uzaktan kumanda ve telefonla kumanda imkânları ile fazlaca kullanışlıdır. Yanma emniyeti, kazan termostadı, sıcak su termostadı, güvenlik termostadı, brülör test termostad ve presostadları, otomatik hava purjörü, aşırı akım sigortası, güvenlik ventili, ısı ve tazyik göstergeleri ile teçhiz edilmiştir. Sıcak su kullanması için ani ısıtmalı paslanmaz çelik plakalı su ısıtıcıları (yada boyler), sirkülasyon pompası ve genleşme tankı ile beraber paket olarak yapım edilmeleri sebebiyle montaj, kullanım ve otomatik test kolaylığı sağlarlar.Kat kaloriferi yapımında fazlaca muhtelif malzemeler kullanılmaktadır. Biz burada vatanımızda tercih edilen döşem şekilleri ve bu şekilleri hayata koymak kullanılacak ana malzemeleri özetlemek gerekirse açıklamaya çalışacağız.Kazan suyu dönüş sıcaklığının 50 ºC dibine düşmesine müsaade edilmez. Yüksek su sıcaklıklarında çalışan kazanlardır. Bu tip kazanlar aleni imbisat tankları ile kullanılmalıdır. Bunun nedeni katı yakıtta alev üstünde dolayısı ile sistem su sıcaklığı üstünde tam test sağlanamadığından suyun kaynama sıcaklığını fazlaca basit geçebilmesidir. Tabi bu konum sıhhatli tasarlanmayan bir kalorifer tesisatı neticesinde oluşabilir. Açık imbisat bu sistemler için bir güvenlik tertibatıdır hem de. Elektrik kesilmesi niteliğinde alev yanmaya devam edecek, su sirkülasyonu pompa çalışmadığı için kalacak ve sistem su sıcaklığı hızla yükselecektir. Bu nedenle pompa baypas edilerek bir vana konur, elektrikli kesilmesi niteliğinde baypas vanası açılarak suyun organik sirküle olması sağlanır. Bu sirkülasyon, ısınan suyun yoğunluğunun azalması ile soğuk su ile yer değişiklik yapmak istemesi (yoğunluğu azca olan yukarı doğru çıkmak ister) prensibi neticesinde oluşur. Bu sirkülasyonun sıhhatli olması için boru çaplarının cebri sirkülasyona bakılırsa daha geniş seçilmesi gerekir. Bu da sistemde dolaşan su miktarını artıracağından bu benzer biçimde sistemlerde daha kuvvetli pompalar kullanılmasını mecbur kılar. Kendine bakılırsa birtakım handikapları vardır. Açık imbisatın tesisatın en üst noktasından minimum 1,5 m yukarıda tesis edilmesi gerekir. Bu koşul sağlanamıyorsa en üst katta genel anlamda hava yapma problemleri yaşanır. Yine aynı biçimde aleni imbisatın döşem en uzak noktasına olan mesafesine bakılırsa uzakta olan peteklerde hava atma problemleri yaşanabilir.Prensip olarak katı yakıtlı kazanlar ile temel farkları döşem tasarımındadır.
Katı Yakıt Nedir ?
Kazan cehennemliği, alev duman boruları genel hatlarıyla aynı olsa da döşem tasarımı tamamen farklıdır. Sıvı yakıtlı kazanlarda yakıt miktarı test edilebildiğinden aleni imbisat yerine kapalı imbisat (genleşme tankı) kullanılabilir. Genel olarak döşem tasarımları düzgüsel bir kombi tesisatı ile aynıdır.Kazanda üretilecek enerjiyi gaz yakıtların yakılması kararı üreten kazanlardır. Kombileri de bu kategoride değerlendirebilsek de ilave olarak kombilerde sıcak su eldesi aynı cihazdan sağlanabildiği için ayrı tutmakta yarar vardır. Kombi ingilizce combination kelimesinden dilimize geçmiş, kullanma sıcak su eldesi ve ısıtma suyu için aynı cihazın kullanılmasını anlatım eder. Kazan ise ısıtma suyu eldesi için kullanılır. Kullanma sıcak suyu eldesi için kazanlar ile beraber çalışacak bir sıcak boylerine gereksinim vardır. Aşağıdaki gazları kullanabilirler.Gaz yakıtlı kazanlar ilk üretildiği yıllarda yer tipi olarak üretilse de günümüzde 160 kW’a kadar duvar tipi kazanlar üretilmektedir. Bu duvar tipi kazanlar manzara olarak kombilere benzediğinden çoğunlukla kombi olarak da söyleniş edilir ama duvar tipi kazanlarda da aynı yer tiplerinde olduğu benzer biçimde kullanma sıcak suyu eldesi için bir boyler entegre edilmelidir. Daha fazla malumat için Duvar Tipi Kazanlar başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.Günümüzde kat kaloriferi tesisatı için derhal heryerde tercih edilirler. Yakıt tipine bakılırsa ikiye ayrılmakla beraber üretimi idame eden ve en fazlaca tercih edilenleri yoğuşmalı kombiler ve elektrikli kombilerdir. Yoğuşmalı Kombiler başlıklı yazımızdan bu tür kombiler ile alakalı daha ayrıntılı malumat edinebilirsiniz. Elektrikli Kombiler başlıklı yazımızdan ise doğalgazın alternatifi elektrikli kombiler ile alakalı merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.Bazı kalorifer sobalarında manuel ayarlamalı mekanik termostat yerine servo damper ile tamamen otomatik ve elektronik test kullanılarak daha emin emek harcama sağlanır. Yine birtakım sobalarda yer edinen krom ve serpantin hem sıcak kullanım suyu sağlar bununla birlikte muhtemel yüksek sıcaklık problemlerinde emniyet valfini devreye sokarak serpantindeki suyla makinenin daha kısa müddette ısısının düşmesini sağlayabilir. Bazı modellerde kapalı imbisat, pompa, hava pürjorü ve güvenlik valfi aygıt üstünde montajlı vaziyette gelmektedir. Bu sayede fazlaca basit montaj sağlanabilmektedir. Bu ve bunun benzer biçimde birtakım özellikler yardımıyla artık eskiye oranla extra güvenlikli kalorifer sobaları üretilebilmektedir.Kalorifer sobası görünüş ve biçim olarak sobayı andıran, mantık olarak katı yakıtlı kazanlar ile aynı ısıtma cihazlarıdır. Pelet sobası, kuzineli soba, şömine tipi soba bunlara misal olarak verilebilir. Kuzineli modellerde muhtelif odun ve kömür cinsleri yakabilirken hem evinizi ısıtır bununla birlikte hem de en leziz yemeklerinizi fırınında pişirebilirsiniz. Şömine modelleri ise güzel duyu olarak ortama katkıda bulunurken evin öteki kısımlarını da ısıtmada kullanabilirsiniz.İmbisat tankı, imbisat kaynağı (genleşme tankı) nedir, ne işe yarar? İmbisat tankı bağlı olduğu tesisatın ısınması ile genleşen suyun oluşturdurduğu basıncı, suyun fazlasını içerisine alarak fazla basıncı absorbe edip dengeleyen, tesisatta oluşabilecek ani tazyik dalgalanmalarını önleyen tanktır. Su tanka dolarken tankın içerisindeki havayı sıkıştırır. Tesisattaki su soğumaya başladığında su daralmaya başlar, kütlesi ve basıncı düşer. Bu özelliği ile oluşan yüksek tazyik sebebi ile tesisatın zarar görmesini engeller. Açık ve kapalı olmak suretiyle iki tiptir.Katı yakıtlı kazanlarda kullanılan genleşme kaynağı aleni genleşme kaynağı yada aleni imbisat tankı, sıvı ve gaz yakıtlı kazanlarda kullanılan genleşme kaynağı ise kapalı genleşme kaynağı yada kapalı imbisat tankıdır.Genellikle Doğalgazın olmadığı yerlerde kullanılmaktadır. Yakıt cinsinin basit bulunmasından ötürü çoğunlukla tercih edilmektedir. Şimdilerde ise doğalgaz bulunmayan ender yerler ve kazalar olduğundan istek miktarları azaldı. Daha huzurlu bir hayatı hedefleyen insanımız kullanım yerlerini zaman içinde farklılaştırdı da diyebiliriz.
Günümüzde doğalgaz olmayan ender bölgelerde ve mustakil hanelerde kullanılmaktadır. “Soba ile bir yeri isitmaktansa , kazanla her yeri ısıtırım ” diyerek tek kattan oluşan ve iki kattan oluşan yapılarda çoğunlukla kullanmaya başladılar. Hatta ara sıra kış mevsimine girmeden Anadolu esnafının montaj yetistiremedigi dahi oluyor.Kati yakıtlı kazan hususiyet eklendikçe çeşitlerin. Küçük kapasitelilere kat kaloriferi büyük kapasitelilere ise katı yakıtlı kazan denir. Pelit yakıtlı kazan, fındık kabuğu yakıtlı kazan, kozalak yakıtlı kazan, kömür yakıtlı kazan, odun yakıtlı kazan benzer biçimde çeşitleri bulunmaktadır. Bunların yanı sıra kül boşaltmalı katı yakıtlı kazan, pistonlu katı yakıtlı kazan, stokleri katı yakıtlı kazan benzer biçimde çeşitlere ayrılır.Otomatik yüklemeli kazanlarda, büyük bir huniye benzer ürünün içerisine yakıt eklenir. Ve kazanın içerisindeki ürün yandıkça ve istenen ısı düştükce yakıt otomatikman çekilir.Kazan yakıttaki kimyasal enerjiyi sıcaklık enerjisine çeviren cihazlara denir. Hazırlamış yakıtlar (petrol yada kömür) hava ile pülverize hale getirilip yanma odasının içerisine püskürtülür. Yanma cevabında açığa çıkan sıcaklık, kazan borularının içerisindeki suyu buharlaştırır. Arta kalan katı atık ve cüruflar kazanın altındaki su teknesine düşer, ordan da bantlarla dışarı atılır. Yanma cevabında oluşan gazlar da ısısı iyice alındıktan sonrasında 110–160 C civarında bacadan gönderilir. Kazanda üretilen buğu türbine yönlendirilir. Buhar üretimi; suyun sıcaklık etkisiyle buhara dönüştürülmesi işlemidir. Su kaynağında su ve buharın sıcaklıkları aynıdır. Bu sıcaklığa “doyum sıcaklığı” denir. Sabit basınçta, bir sıvı kaynağında buharlaştırmayı sağlamak için bir sıcaklık verilmesi gerekir. Bu ısıya da “gizli saklı sıcaklık” yada “buharlaşma ısısı” denir.Eğer üretilen buğu kaynama noktasında ve su içermiyorsa buna “kuru doymuş buğu” su içeriyorsa “kaygan buğu” denir. Eğer buğu kaynama derecesinin üzerinde bir noktaya kadar ısıtılmış ise “kızgın buğu” olarak adlandırılır.Su borulu kazanlarda yanma odası, içerisinden su ve buğu karışımının sirkülasyon yapmış olduğu tüplerle çevrilidir. Bu tip kazanlar rafineri operasyonlarında alev borulu olanlara bakılırsa fazlaca daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Tasarımları son zamanlarda mühim gelişmeler göstermiştir. Dikey yada dikeye yakın doğrultulu tüpler hem radyasyon (yanma odası) bununla birlikte konveksiyon (yanma gazları) bölgelerinde bereketli bir biçimde kullanılmaktadır. Ayrıca ekonomizer ve hava ısıtıcılarının da kullanımıyla sıcak baca gazlarının atık ısısından en çok derecede yararlanılmaktadır.